Arnold van Gemert

Η δεκαετία του 1340

H διαθήκη δίνει μια εικόνα των ανθρώπινων σχέσεων και της συμπεριφοράς του ανθρώπου όταν έχει να αντιμετωπίσει τον θάνατο ή ξαφνικούς κινδύνους ή καταστάσεις που θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή του. Δε διαφωτίζει μόνο την οικογενειακή ζωή του διαθέτη/διαθέτριας, αλλά συχνά και τις κοινωνικο-οικονομικές διασυνδέσεις μέσα στην τοπική κοινωνία. Ο κόσμος καλεί τον νοτάριο όχι μόνο όταν είναι σοβαρά άρρωστος, οι έγκυες συχνά συντάσσουν τη διαθήκη τους όταν είναι να γεννήσουν,¹ έμποροι και άλλοι πριν ξεκινήσουν για επικίνδυνα θαλάσσια ταξίδια.²
και το υπόλοιπο άρθρο

Όταν ο Wim Bakker κι εγώ επισκεφτήκαμε το 1981 το Πενταμόδι, ρωτήσαμε στο καφενείο πού ακριβώς βρισκόταν η τοποθεσία ‘του Σαχλίκη το ρυάκι’. Οι άνθρωποι απορούσαν που ξέραμε την τοποθεσία και που ενδιαφερόμασταν για εκείνον τον ᾽Τούρκο’. Το επίθετο πράγματι μοιάζει περισσότερο ξένο παρά ελληνικό.¹ Αφου το επώνυμο ‘Σαχλίκης’ ως το τέλος του 14ου αι. δε μαρτυρείται έξω από την Κρήτη,² και είναι προ-βενετικό, το ενδεχόμενο της αραβικής προέλευσής του δεν μπορεί να αποκλειστεί. Είναι άραγε ένα από τα κατάλοιπα της Αραβοκρατίας στο νησί;

και το υπόλοιπο άρθρο

Το αρχικό ποίημα

Η Αφήγησις παράξενος είναι ένα διδακτικό ποίημα για το ρόλο της Μοίρας/Τύχης στη ζωή του αφηγητή. Βασικά είναι η ιστορία των προσωπικών του αποτυχιών, που παρουσιάζονται ως συνέπειες των ενεργειών της Μοίρας. Από την αρχή τίθεται αυτό ως κύριο θέμα (στ. 1-3):

και το υπόλοιπο άρθρο

Στην τελευταία περίοδο της ζωής και της ποιητικής δραστηριότητας του Στέφανου Σαχλίκη ανήκουν τα δύο ποιήματα που έχουν συντεθεί στον ιαμβικό 15-σύλλαβο με ζευγαρωτή ομοιοκαταληξία (α-α, β-β, γ-γ κλπ.). Πρόκειται για τις Συμβουλές στον Φραντζισκή και το ποίημα που επιγράφεται στο μοναδικό χειρόγραφο Ν¹ που το παραδίδει Αφήγησις παράξενος του ταπεινού Σαχλίκη. Στο έργο αυτό ο Στέφανος Σαχλίκης δίνει ένα είδος απολογισμού της ζωής του ως μιας σειράς από ατυχίες και αποτυχίες. Έχει γραφτεί μετά τη φυλάκισή του (±1370-1371), τη 10-χρονη παραμονή/εξορία στο Πενταμόδι (1372-81), το διορισμό του ως δημόσιου δικηγόρου (1382 κ.ε.) και μερικά χρόνια της θητείας του με αυτή την ιδιότητα. Terminus post quem θα είναι επομένως το 1385, όταν ο ποιητής ήταν περίπου 50 χρονών.

και το υπόλοιπο άρθρο

Ο δρόμος μου προς τον Σαχλίκη και την έκδοση του έργου του

Στα χρόνια 1957-64 σπούδασα κλασική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ, Gemeentelijke Universiteit van Amsterdam (GU), Δημοτικό Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ, όπως λεγόταν ακόμα τότε. Μετά τον πρώτο τριετή κύκλο σπουδών, το λεγόμενο Candidaats, διάλεξα ως μαθήματα ειδίκευσης αρχαία ελληνικά (με καθηγητή τον J.C. Kamerbeek), λατινικά (με τον A.D. Leeman) και βυζαντινά και νέα ελληνικά.¹ Ο καθηγητής της έδρας, G.H. Blanken, και αυτός μαθητής του Hesseling, κέντρισε το ενδιαφέρον μου όχι μόνο για τον Κάβαφη και τη σύχρονη γλώσσα και λογοτεχνία, αλλά και για τα παλιότερα στάδια της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Τα ελληνικά μου βελτιώθηκαν σημαντικά χάρη στο ότι ήμουν επί τρία-τέσσερα χρόνια φοιτητής βοηθός και Candidaats βοηθός στο Byzantijns-Nieuwgrieks Seminarium και παράλληλα μισή μέρα την εβδομαδα μεταφραστής και κοινωνικός λειτουργός για τους Έλληνες εργαζομένους στο εργοστάσιο Werkspoor της Ουτρέχτης.

και το υπόλοιπο άρθρο

Οι αιτησιογραφοι της Θεσσαλονικης

Σε ανάμνηση των ημερών που πέρασε στο σπίτι μας στο Castricum ο Πάνος Βασιλείου ως επισκέπτης διδάσκων και οπού τον πήγαινα κάθε μέρα από διαφορετικό δρόμο από το σπίτι στο σταθμό του τρένου, και στο Άμστερνταμ από το σταθμό στο Ινστιτούτο Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών στη Nieuwe Doelenstraat, τότε που οι νεοελληνικές σπουδές στην Ολλανδία ήταν ακόμα στις δόξες τους.

και το υπόλοιπο άρθρο

Ο δημόσιος συμβολαιογράφος Zuane Longo[1] μετέφερε στις αρχές του 1487, άγνωστο για ποιο λόγο, την έδρα του από το Χάνδακα στο Ρέθυμνο, όπου εκείνη την περίοδο δρούσαν σχεδόν αποκλειστικά τοπικοί νοτάριοι, tabeliones.[2] Οι περίπου 1400 πράξεις και μία διαθήκη που έχουν συνταχθεί ως το 1490 όσο ο Longo υπηρετούσε στο Ρέθυμνο αποτελούν ποσοτικά πλούσιο υλικό για μια χρονική περίοδο όπου δεν αφθο­νούν οι γραπτές μαρτυρίες για την πόλη. Το σωζόμενο υλικό διαιρείται ως εξής:

και το υπόλοιπο άρθρο

Από το έκτο συνέδριο Neograeca Medii Aevi των Ιωαννίνων του 2005^[1] με απασχολεί το θέμα του πώς να δίνει κανείς μια σωστή εικόνα της λογοτεχνικής και ευρύτερα της πνευματικής κίνησης στην Κρήτη στα χρόνια της Βενετοκρατίας. Είναι φανερό πως δεν μπορεί κανείς να περιοριστεί στα δημώδη λογοτεχνικά ή ημι-λογοτεχνικά έργα, αλλά θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη του μ.ά. και όσα έχουν γραφτεί σε πιο λόγια γλώσσα.

και το υπόλοιπο άρθρο